Η μάστιγα του παρελθόντος που στοιχειώνει παρόν και μέλλον.
Ρατσισμός, στερεότυπα, προκαταλήψεις. Νοοτροπίες που κυνηγούν την εξέλιξη και μια τεχνολογικά εξελιγμένη κοινωνία που δεν αποδέχεται όλα τα μέλη της.
Η 21η Μαρτίου καθιερώθηκε το 1966 από τον ΟΗΕ ως Παγκόσμια Ημέρα κατά του Ρατσισμού, προς απάντηση της βάναυσης δολοφονίας 69 ειρηνικών διαδηλωτών στη Νότια Αφρική, που διαμαρτύρονταν ενάντια στους νόμους του απαρτχάιντ.
Πριν δούμε πώς αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα, αξίζει να βρούμε τις ρίζες του: τι το προκαλεί και γιατί μας ακολουθεί τόσο πιστά.
Γιατί υπάρχει ρατσισμός;
Η σύντομη απάντηση είναι ο φόβος. Η επεξήγηση είναι πιο σύνθετη.
Ο ρατσισμός είναι μια μορφή διάκρισης και προκατάληψης κατά ατόμων ή ομάδων με βάση τη φυλή, την εθνικότητα, το φύλο, τη θρησκεία τους. Είναι η πεποίθηση ότι ένας άνθρωπος είναι ανώτερος ή κατώτερος από κάποιον άλλο, «δικαιολογώντας» τη διάκριση, καταπίεση και κακομεταχείριση όσων θεωρούνται κατώτεροι.
Το θέμα είναι πως ο ρατσισμός δεν περιορίζεται στην αντίληψη αλλά λαμβάνει φυσική διάσταση μέσα από μορφές βίας, λεκτικής κακοποίησης, σωματικής βίας, κοινωνικού αποκλεισμού και θεσμικών διακρίσεων. Μπορεί να είναι πιο απτός, όπως ρατσιστικές συκοφαντίες και εγκλήματα μίσους, ή «υπόγειος», όπως ασυνείδητες προκαταλήψεις και μικροεπιθέσεις.
Αξίζει να αναφερθεί, ο αντίκτυπος που έχει ο ρατσισμός στις ζωές και τις ευκαιρίες όσων πλήττονται από αυτόν. Μπορεί να οδηγήσει σε συστημικά μειονεκτήματα σε τομείς όπως η εκπαίδευση, η απασχόληση, η υγειονομική περίθαλψη και η δικαιοσύνη, ενώ συμβάλλει στη διατήρηση του κλίματος φόβου, δυσπιστίας και διχασμού μέσα στην κοινωνία.
Πώς μπορούμε να τον καταπολεμήσουμε;
Είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε και να αντιμετωπίζουμε τον ρατσισμό όπου κι αν εμφανίζεται, είτε σε ατομικό είτε σε θεσμικό επίπεδο. Αυτό απαιτεί εκπαίδευση, ευαισθητοποίηση και δέσμευση για τη δημιουργία μιας πιο δίκαιης κοινωνίας.
Εκπαίδευση και ενημέρωση τίθενται σε εφαρμογή όταν η πολιτεία, οι διεθνείς οργανισμοί και η κοινή γνώμη συνεργάζονται, καταδικάζοντας εμπράκτως κοινωνίες και κράτη που υιοθετούν ρατσιστικές τακτικές.
Είναι ζωτικής σημασίας η πηγή ενημέρωσης του καθενός. Δεν μπορούμε να μένουμε σε μια πληροφορία που ακούσαμε σε «troll» κανάλια. Υπάρχει ανάγκη να διασταυρώνεται η πληροφορία και να έχουμε σφαιρική ενημέρωση, η οποία υπερασπίζεται την ιδιαιτερότητα του καθενός και αναγνωρίζει το δικαίωμα του κάθε ανθρώπου στην διαφορετικότητα. Ξέρεις κάθε λεπτομέρεια για το δράμα της Hailey Bieber, Selena Gomez & Kylie-Kendall Jenner. Γνωρίζεις σε ποιο κρυπτονόμισμα αξίζει να επενδύσεις, τι είναι τα NFTs και πώς να χρησιμοποιείς το chat GPT. Μπορείς αντίστοιχα να βρεις έγκυρη ενημέρωση και για άλλα θέματα.
Ο ρατσισμός δεν είναι ένα πρόβλημα που εμφανίστηκε στην Αμερική και έμεινε εκεί, είναι ένα πρόβλημα που υπήρχε από πριν και συνεχίζει να υπάρχει διατηρώντας τις ήδη υπάρχουσες μορφές αλλά και επεκτεινόμενο σε καινούργιες μορφές που καταπιέζουν την διαφορετικότητα.
Τέλος, για να είμαστε και ειλικρινείς, ο πιο άμεσος τρόπος να αντιμετωπιστεί μία ρατσιστική συμπεριφορά ξεκινά από τα πρώτα σημάδια εμφάνισής της. Η συνειδητοποίηση ότι ένα ρατσιστικό ή σεξιστικό αστείο, ένα σχόλιο προς κάποιον που έχει επιλέξει να παρουσιάσει τον εαυτό του όπως εκείνο θέλει, και όχι όπως τα κοινωνικά στερεότυπα μέχρι σήμερα ορίζουν, αποτελούν σημάδια μίας βαθύτερης νοοτροπίας που καταπιέζει πολλούς συνανθρώπους μας καθημερινά.
Είναι στο δικό μας χέρι το πώς θα χειριστούμε μια τέτοια συμπεριφορά, αν θα γελάσουμε αμήχανα, θα σιωπάσουμε ή θα υποστηρίξουμε εκείνη την ώρα την δική μας γνώμη.